Dzisiejszy wpis jest pierwszym gościnnym wpisem u mnie na blogu. Z racji tego, że nie jestem wykształcona pod kątem kosmetycznym, a jedynie jest to moje zamiłowanie poprosiłam moją koleżankę Ewę kosmetologa z wieloletnim doświadczeniem aby wyjaśniła nam wszystko o olejach roślinnych, które są obecnie szeroko wykorzystywane przy produkcji kosmetyków. Pierwszy wpis z tego cyklu przybliży nam ogólną charakterystykę, podział i podstawowe wykorzystanie olejów. Natomiast w kolejnym wpisie z tego cyklu Ewa opowie nam o oleju lnianym. Który ostatnio mnie zachwycił jako składnik oleju do demakijażu Resibo. Zatem zapraszamy do lektury 😀

W dzisiejszych czasach coraz chętniej korzystamy z surowców jakie dostaliśmy w prezencie od natury. Można tę tendencję zaobserwować przede wszystkim w branży kosmetycznej, w której na piedestale stawiana jest kosmetyka naturalna. Surowce roślinne, które zdobywają coraz większe uznanie konsumentów, posiadają nieocenione i bardzo ważne właściwości, dzięki którym jesteśmy w stanie utrzymać nasz organizm w dobrej kondycji.

Surowce naturalne zazwyczaj wykazują niezwykłą zgodność biologiczną ze składnikami ludzkiej skóry i są zdecydowanie lepiej tolerowane niż składniki pochodzenia syntetycznego. Jednym ze składników, które można uzyskać z roślin są oleje. Wpływ olejów roślinnych na skórę doświadczono praktycznie, następnie potwierdzono je odpowiednimi badaniami naukowymi. Oleje roślinne znajdują szerokie zastosowanie w przemyśle kosmetycznym, począwszy od kremów, maści, mleczek, maseczek, szamponów aż skończywszy na lakierach do paznokci czy piankach do włosów. Można stosować je także w czystej postaci, chociażby jako olejki do masażu. Bardzo istotne właściwości kwasów tłuszczowych, które są składnikiem olejów roślinnych, powodują niezwykły wzrost zainteresowania tymi produktami, dzięki czemu to właśnie preparaty kosmetyczne, w których skład wchodzą oleje roślinne są najczęściej wybierane.

Charakterystyka olejów roślinnych

Oleje roślinne są ciekłymi tłuszczami pochodzenia roślinnego, które w większości przypadków w temperaturze pokojowej mają konsystencje płynną. Tłuszcze te, są pozyskiwane z różnych części roślin, m.in. z kiełków roślinnych, owoców, pestek czy nasion. Z perspektywy chemicznej są połączeniem trójglicerydów wyższych kwasów tłuszczowych nienasyconych, głównie oleinowego, linolowego, α-linolowego, γ-linolowego i arachidowego oraz nasyconych (związki gliceryny i wyższych kwasów tłuszczowych, które zawierają długie alifatyczne łańcuchy węglowe, są połączone wiązaniem estrowym). Kwasy tłuszczowe odgrywają bardzo ważną rolę w procesach biochemicznych m.in. uczestniczą w syntezie glicerofosfolipidów i sfingolipidów, które są składową błon biologicznych. Właściwości olejów roślinnych zależą od zawartości procentowej konkretnych kwasów w cząsteczce tłuszczu.

Podział kwasów tłuszczowych

Kwasy tłuszczowe (KT) w zależności od ilości wiązań dzielą się na nasycone oraz jedno i wielonienasycone. Szeregi omega-3, omega-6 i omega-9, które wyróżnia się wśród kwasów nienasyconych są bardzo ważnym parametrem, który określa przydatność kosmetyczną trójglicerydów.

1. Kwasy tłuszczowe, które nie zawierają podwójnych wiązań w cząsteczce należą do nasyconych kwasów tłuszczowych. Najczęściej występują w postaci białych, stałych ciał, które posiadają w łańcuchu alifatycznym ponad dziesięć atomów węgla, oraz są nielotne i nierozpuszczalne w wodzie. Do nasyconych kwasów tłuszczowych należą m.in.: kwas stearynowy, palmitynowy, mirystynowy, kaprylowy, kaprynowy, laurynowy, margarynowy, arachidowy, behenowy, lignocerynowy.
2. Kwasy tłuszczowe o podwójnych wiązaniach to nienasycone kwasy tłuszczowe, które zazwyczaj są bezbarwnymi cieczami. Wyróżnia się dwie grupy nienasyconych kwasów tłuszczowych: jednonienasycone kwasy tłuszczowe (tzw. kwasy omega-9) oraz wielonienasycone kwasy tłuszczowe (tzw. kwasy omega-6 i omega-3). NNKT posiadają co najmniej dwa wiązania podwójne i minimum osiemnaście atomów węgla w łańcuchu alkilowym. Do niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych kwalifikuje się kwas linolowy (LA) i kwas α-linolenowy (ALA), które nie są syntetyzowane przez ludzki organizm, ze względu na nieobecność właściwych enzymów. Najważniejszym kwasem, ze wszystkich kwasów omega-6 jest kwas linolenowy ponieważ inne kwasy z tej grupy mogą być z niego otrzymywane (kwas α-linolenowy, kwas γ-linolenowy).

Do najczęściej wykorzystywanych kwasów w kosmetologii zalicza się kwasy jednonienasycone, które zawierają jedno wiązanie podwójne (kwas palmitooleinowy, kwas oleinowy, kwas erukowy, kwas nerwonowy), kwasy dwunienasycone, o dwóch wiązaniach podwójnych (kwas linolowy), kwasy trójnienasycone, które zawierają 3 wiązania podwójne (kwas α-linolenowy, kwas γ-linolenowy), kwasy czteronienasycone zawierające 4 wiązania podwójne (kwas arachidonowy).

Przez rozkład trójglicerydów przez bakterie, na powierzchni skóry powstają wolne kwasy tłuszczowe. Naskórek produkuje więcej lipidów w ciałkach lamelarnych warstwy ziarnistej w sytuacji, kiedy dochodzi do uszkodzenia bariery naskórka bądź wzrostu transepidermalnej utraty wody (TEWL). W przypadku skóry dojrzałej, produkcja ciałek lamelarnych jest zmniejszona, natomiast stosując kwasy tłuszczowe przede wszystkim omega-6 można temu zapobiec, ponieważ dochodzi do odtworzenia lipidów.

Wykorzystanie olejów

Oleje roślinne odgrywają istotną rolę w pielęgnacji skóry ponieważ są bogatym źródłem kwasów tłuszczowych, dlatego też są chętnie wykorzystywane w kosmetyce i kosmetologii. Mają kluczowe znaczenie w leczeniu dermatoz m.in.: AZS (Atopowe Zapalenie Skóry). Z powodzeniem stosowane są przede wszystkim jako baza do podania innych substancji czynnych, które są rozpuszczone lub zdyspergowane w emulsjach typu olej w wodzie (O/W). Stosuje się je jako podłoże mleczek, kremów, śmietanek kosmetycznych, odżywek do włosów, lakierów do paznokci, zmywaczy do paznokci, brylantyn, maseczek kosmetycznych, płynów kąpielowych, maści. Znajdują częste zastosowanie w kosmeceutykach nie tylko jako bazy ale i związki biologicznie czynne. Witamina A, D, E, F, prowitamina A, hormony, barwniki roślinne, fosfolipidy, a także związki sterydowe świetnie się w nich rozpuszczają.

Kiedy mamy do czynienia z skórą suchą, gdzie występuje nadmierna keratynizacja naskórka i bardzo długi czas złuszczania martwych komórek, należy stosować środki zmiękczające czyli emolienty. Utrzymują one prawidłowe nawilżenie, poprzez utworzenie na powierzchni skóry filmu, który chroni przed odparowaniem wody z naskórka, a także odpowiadają za odpowiednią ilość lipidów w zewnętrznej warstwie skóry. Do emolientów zaliczane są także oleje roślinne (np. jojoba, kokosowy, kukurydziany, rzepakowy, migdałowy, słonecznikowy oraz lniany).

Najpopularniejsze są oleje natywne, które mają zbliżony skład do zawartości oleju zawartego w nasionach roślin oleistych, natomiast najlepszą drogą ich pozyskania jest metoda tłoczenia na zimno.

Mam nadzieję, że dzisiejszy wpis przypadł Wam do gustu i już wiecie dlaczego mamy tak dużo olejów i dlaczego każdy ma inne działanie na naszą skórę. Specjalnie nie wypisywałyśmy teraz wszystkich olejów ponieważ będziemy je po prostu opisywać w kolejnych wpisach. Zatem czas zacząć… Następny olej lniany 🙂

Zwracacie uwagę na zawartość olejów w kosmetykach? Jaki jest Wasz ulubiony?

Pozdrawiam Was w imieniu Ewy i swoim,

Bibliografia:

1. 1.Kondratowicz- Pietruszka E.: Charakterystyka profilu kwasowego olejów roślinnych    bogatych w polinienasycone kwasy tłuszczowe. Zeszyty Naukowe, Towaroznawstwo, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, 2011, 874, 60-77
2. Bojarowicz H., Woźniak B.: Wielonienasycone kwasy tłuszczowe oraz ich wpływ na skórę. Probl. Hig. Epidemiol, 89, 471–475, 2008
3. Uauy R., Dangour AD.: Nutrition in brain development and aging: role of essential fatty acids. Nutr. Rev. 64, 24–33, 2006
4. Achramowicz K., Szary-Sworst K.: Wielonienasycone kwasy tłuszczowe czynnikiem poprawy stanu zdrowia człowieka.  Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2005, 3 (44), 23-35
5. Mińkowski K., Grześkiewicz S., Jarczewska M.: Ocena wartości odżywczej olejów roślinnych o dużej zawartości kwasów linolenowych na podstawie składu kwasów tłuszczowych, tokoferoli i steroli. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2011, 2 (75), 124 – 135
6. Jakubiak I.: Oleje roślinne w kosmetologii. Panacea Nr 1 (38), styczeń – marzec 2012 strony: 12-14 Dostęp w internecie: http://www.panacea.pl/articles.php?id=3804
7. Wojnowska D., Chodorowska G., Juszkiewicz-Borowiec M.: Sucha skóra – patogeneza, klinika i leczenie Dry. Postępy Dermatologii i Alergologii XX, 2, 2003, 98-105.
8. Karłowicz-Bodalska K., Bodalski T.: Nienasycone kwasy tłuszczowe, ich właściwości biologiczne i znaczenie w lecznictwie. Post. Fitot., 2007, 1, 46-56.